حقوق بشر یک واکنش تاریخی است و این اندیشه با قدمت تاریخ انسان، هم‌ز‌مانی دارد؛ حقوق بشر برای همه انسان‌ها ذاتی است.این حقوق در بیش از ۸۰ سند حقوقی بین‌المللی تعریف و مقرر شده‌اند و شامل حمایت‌های اساسی از کرامت انسانی، نیازها و آزادی‌ها مانند غذا، مسکن، حفظ حریم خصوصی، امنیت شخصی و مشارکت دموکراتیک می‌شوند. از زمان تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر (UDHR) در سال ۱۹۴۸، مسئولیت حمایت از حقوق بشر در درجه اول بر عهده دولت‌ها است. با این حال ، از اوایل دهه ۲۰۰۰، به طور فزاینده‌ای روشن شد که آزادی‌های مندرج در چارچوب حقوق بشر توسط بخش خصوصی نیز قابل نقض و یا ترویج است.
در سال ۲۰۱۱، شورای حقوق بشر سازمان ملل متحد به اتفاق آراء، موافقت با اصول راهنمای سازمان ملل در تجارت و حقوق بشر را تأیید کرد. این توافق اولین ابزار بین‌المللی است که مسئولیت احترام به حقوق بشر را به شرکت‌ها واگذار می‌کند. اصول راهنما تصریح می‌کنند که دولت‌ها باید سیاست‌ها، قوانین و اقدامات لازم را برای جلوگیری از نقض حقوق شرکت‌ها اعمال کنند. حتی اگر دولت‌ها نتوانند قوانین لازم را ایجاد و یا اجرا کنند، این شرکت‌ها باید از تاثیر منفی بر این حقوق خودداری کنند؛ همچنین قربانیان این شرکت‌ها باید به راه‌حل‌های مؤثر دسترسی داشته باشند. این اصول راهنما شرکت‌ها را ملزم می‌کند تا نسبت به شناسایی و مدیریت تأثیرات منفی خود در مورد حقوق بشر، دقت لازم را انجام دهند.
این موضوع به طور خلاصه ۱۰ اثر احتمالی، مهم و ضروری حقوق بشر برای مشاغل فعال در بخش حمل و نقل و لجستیک (T&L) را مشخص می‌کند. این اطلاعات از مشارکت مستقیم BSR با شرکت‌های T&L و همچنین ۲۵ سال تجربه در زمینه کمک به شرکت‌ها در مدیریت خطرات مربوط به حقوق بشر جمع‌آوری شده است. T&L طیف گسترده‌ای از عملیات و زیر بخش‌ها از جمله حمل و نقل هوایی، جاده‌ای، ریلی، دریایی و … را شامل می‌شود. در حالی که هر یک از این زیربخش‌ها مشخصات و چالش‌های مربوط به حقوق بشر را دارند، این دستورالعمل ریسک‌های جهانی را برای کل این بخش برجسته می‌کند. T&L ارائه‌دهنده اصلی اشتغال و شریک کلیدی در تجارت و تولید جهانی است و زمانی که صحبت از حقوق بشر به میان می‌آید، می‌تواند هم چالش و هم فرصت لازم را فراهم می‌کند.
در ادامه ۱۰ اولویت حقوق بشر در صنعت حمل و نقل و لجستیک را بررسی خواهیم کرد:
۱. انتشار گازهای گلخانه‌ای
انتشار گازهای گلخانه‌ای به عنوان یک عامل اصلی، مسائل مربوط به آلودگی هوا و به ویژه تغییرات آب و هوایی برای بخش T&L از اهمیت بالایی برخوردار است. تغییرات آب و هوایی تأثیراتی بسیار فراتر از محیط زیست، مانند منابع غذایی محدود، کاهش آب شرب، مهاجرت جمعی و احتمالا تحرک سیاسی را ایجاد می‌کند که همگی پیامدهای شدیدی در مورد حقوق بشر دارند.
مرجع: ماده ۲۸-۱ UDHR
۲. قاچاق انسان
جابجایی کالا و مسافر اغلب در همان شبکه‌های جاده‌ای، دریایی و هوایی صورت می‌گیرد. در تمام کشورهای جهان، به ویژه کشورهای مستبد و شکست خورده، شرکت‌های حمل و نقل محلی ممکن است از چند طریق (قابل مشاهده و نامرئی!) با قاچاق انسان در ارتباط باشند. شرکت‌های T&L باید فعالیت‌های قاچاق محلی را بدانند و با سازمان‌های غیردولتی کار اجباری و مهاجرت در ارتباطی تنگاتنگ باشند تا اطمینان حاصل کنند که عملکرد آن‌ها به این تخلفات کمک نمی‌کند.
مرجع: مواد ۱، ۲، ۳، ۴، ۱۳، ۲۳ و ۲۴ UDHR
۳. کار اجباری
معمولا شرکت‌های T&L بر نیروی کار زیاد و کم مهارت متکی هستند و اغلب از شرکت‌های استخدام و کاریابی برای پیدا کردن و همچنین آموزش کارکنان خود استفاده می‌کنند. این شرکت‌ها، به ویژه در اقتصادهای ضعیف، استبدادی یا بسیار غیررسمی، در معرض خطر استخدام کارگران در شرایط کار اجباری هستند. این کارگران ممکن است به‌طور غیرمستقیم، مجبور به پرداخت حق‌الزحمه استخدام شوند، یا به طور غیرقانونی، بدون ویزا کار کنند، یا حتی ممکن است گذرنامه‌هایشان مصادره شده و دستمزد آن‌ها نیز پرداخت نشود. اما خطری بالاتر نیز وجود دارد و آن این است که شرکت‌های لجستیکی تأمین‌کنندگان نیروی انسانی را استخدام کنند؛ بنابراین بررسی صحیح آن آژانس‌های استخدامی برای به حداقل رساندن خطرات کار اجباری در زنجیره تأمین، ضروری است.
مرجع: مواد ۳، ۴ و ۱۳ UDHR
۴. شرایط کاری
گسترش جهانی، پیشرفت تکنولوژی و انتظارات مصرف‌کننده، شرکت‌ها را به سمت رقابت در زمینه انعطاف‌پذیری و پاسخ‌گویی سوق داده‌اند. اگرچه این امر منجر به پیشرفت چشمگیر در بعضی از مکان‌ها می‌شود، اما در برخی دیگر فشارهایی را برای کاهش دستمزدها و شرایط کار اعمال کرده است. این امر به ویژه برای کارگران حمل و نقل جاده‌ای بسیار بحرانی است و بخش T&L باید اطمینان حاصل کند که هنجارهای بین‌المللی در مورد استراحت، ساعات کاری و پرداخت اضافه کاری، بدون در نظر گرفتن هنجارهای محلی یا فشارهای رقابتی رعایت می‌شود.
مرجع: ماده ۲۳ UDHR
۵. چانه زنی جمعی
همان‌طور که پیش‌تر اشاره شد، فشارهای رقابتی به روش‌های بیشماری بر محیط کار تأثیر می‌گذارند. در سال‌های اخیر، این موضوع به ویژه برای موضوع چانه زنی جمعی بحرانی و حاد شد. در بسیاری از کشورها، اتحادیه‌های مستقل نه تنها کمیاب‌اند بلکه غیرقانونی نیز هستند. در واقع این فشار بیشتر بر کارفرمایان و تأمین‌کنندگان آن‌ها اعمال می‌شود تا توانایی کارگران در ابراز نگرانی‌های خود و شناسایی تخلفات در محل کار را محدود کنند. صرف نظر از میزان تأمین منابع مالی یا استفاده از پیمانکاران، شرکت‌های T&L باید اطمینان حاصل کنند که کارگران از طریق اتحادیه، شورای کار یا انجمن کارمندان به وسایل مؤثر چانه زنی جمعی دسترسی دارند.
مرجع: مواد ۲۰ و ۲۳ UDHR
۶. تبعیض
بخش T&L از لحاظ تاریخی یک صنعت تحت سلطه مردان بوده است که در بعضی مواقع منجر به شیوه‌های ناعادلانه استخدام، نابرابری در پرداخت، آزار و اذیت در محل کار و رفتار نامطلوب برای اقلیت‌ها در ارتقاء و پیشرفت حرفه‌ای شده است. برای شرکت‌های عملیاتی که در بازارهای جهانی فعالیت می‌کنند، رعایت حقوق کارکنان به معنای تضمین فرصت‌های برابر برای هر یک از اعضای نیروی کار فارغ از هر جنسیت و نژاد است.
مرجع: مواد ۲ و ۲۳ UDHR
۷. نیروهای امنیتی
بخش T&L برای محافظت از کارمندان و موجودی، به شرکت‌های امنیتی خصوصی متکی است. اگر کارکنان امنیت محلی در برابر ارزش‌های اجتماعی کارفرمایشان مورد بررسی قرار نگیرند و آموزش دیده و پاسخگو نباشند، این یک خطر جدی برای جوامع محلی خواهد بود. شرکت‌های T&L باید اطمینان حاصل کنند که با مشارکت فعالانه، از سوءاستفاده‌های امنیتی توسط پیمانکاران خصوصی جلوگیری می‌کنند؛ همچنین اطمینان از این که شیوه، آموزش و تجهیزات آن‌ها مطابق با حقوق بشر است.
مرجع: مواد ۳ و ۵ UDHR
۸. تملک زمین و اسکان مجدد
زیرساخت برای بخش T&L بسیار مهم است. با این حال، راه‌ها، بنادر، کانال‌ها و سایر شبکه‌های حمل و نقل اغلب توسط شرکت‌های پیمان‌کار احداث می‌شوند و ممکن است بدون مذاکره و پرداخت هزینه کافی برای زمین‌های مصادره شده ساخته شوند.
مرجع: مواد ۸، ۱۲، ۱۷ و ۲۵ UDHR
۹. مکانیسم شکایت
اصول راهنمای سازمان ملل نه تنها شركت‌ها را ملزم به شناسايي و مديريت خطرات مربوط به حقوق بشر مي‌كند، بلكه به طور فعال با قربانیان و افرادی كه آسيب ديده‌اند در ارتباط بوده و از رسیدن راه‌حل‌های مؤثر به آن‌ها اطمینان حاصل می‌کند. برای بخش T&L، این به معنای ایجاد مکانیسم‌های شکایت است که به کارگران و جوامع اجازه می‌دهد تا چگونگی تأثیر شرکت بر روی آن‌ها را نشان دهند. برای برخی از شرکت‌ها، ممکن است این موضوع یک خط قرمز برای کارمندان محسوب شود. در حالی‌که برای برخی دیگر یک پروژه زیرساختی خواهد بود. صرف نظر از شکل آن‌ها، کانال‌های شکایت موثر برای جلوگیری از نقض حقوق بشر و ارائه راه‌حل برای طرف‌های آسیب دیده ضروری است.
مرجع: ماده ۸ UDHR
۱۰. رشوه و فساد
بخش T&L به طور گسترده با دولت درگیر می‌شود؛ از ون‌های تکی که از طریق پست‌های گمرکی عبور می‌کنند تا ناوگان کشتی‌هایی که به کانال‌ها و بنادر متعلق به دولت دسترسی دارند، این بخش را برای فسادهای بزرگ و رشوه‌های خرد در معرض خطر قرار می‌دهند. این اقدامات ذاتا نقض حقوق بشر است؛ چرا که توجه دولت و منابع را از نیازهای مردمی که به آن‌ها سپرده شده‌اند، منحرف می‌کنند. تقریبا هر پیوندی در زنجیره لجستیک، شامل خطرات فساد است.
مرجع: مواد ۱ و ۲۸ UDHR
منبع: https://www.bsr.org/
