لجستیک مفهوم گسترده‌ای است که انواع مختلفی از فرآیندها را شامل می‌شود. لجستیک شهری نیز یکی از مباحث پرکاربرد و مهم این حوزه است که قصد داریم به بررسی همه جانبه آن بپردازیم. لجستیک شهری توزیع بار را در مناطق شهری انجام می‌دهد و با ارائه راهکار‌هایی کارایی کلی آن را افزایش داده و عوامل خارجی مانند ازدحام و آلودگی زیست محیطی را کاهش می دهد. مدیریت کارآمد جابهجایی کالا در شهرها و ارائه پاسخ‌های نوآورانه به خواسته‌های مشتریان از هدف‌های اصلی لجستیک شهری به شمار می رود.
لجستیک را می‌توان به طور کلی فرآیند مدیریت جریان کالا و بسته از زمان تولید تا زمان رسیدن به دست مصرف‌کننده تعریف کرد. در این جریان برای تحقق هدف اصلی فرآیند لجستیک یعنی تأمین نیازهای مشتریان، بر تمامی خدمات مرتبط با حمل و نگهداری کالا که شامل جریان‌های درونی یا درون سو (مدیریت تأمین) و برون سو (مدیریت توزیع) است، نظارت و کنترل می‌شود. لجستیک شهری بخش برون سو یا لجستیک بیرونی در این فرآیند به حساب می‌آید. لجستیک شامل تمامی عملکرد‌های حمل و نقل، انبارکردن کالا، تأمین، اطلاعات از موجودی، سفارش، خدمات مشتریان، بسته بندی مرسولات و لجستیک معکوس است.
لجستیک شهری چیست؟
لجستیک شهری جابهجایی و حمل و نقل کالا و حتی نفرات را در مناطق شهری توصیف می‌کند. این مفهوم یکی از مهم‌ترین بخش‌ها در لجستیک بیرونی به شمار می‌رود و تمام موضوعاتی که حول جابجایی‌های عمومی، تأمین مشتریان نهایی، تأمین خرده فروشان و کسب وکارهای مختلف باشد، در این زمینه معنا پیدا می‌کنند.
هم‌چنین در لجستیک شهری علاوه بر فرآیندهای ارسال کالاها، اموری مانند سیستم حمل‌و‌نقل عمومی، جمع‌آوری و بازیافت زباله‌های شهری و … نیز جای می‌گیرند.
لجستیک شهری به علت پیچیدگی در فرآیندهای ارسال و حمل و نقل کالا، سهم بالایی از هزینه‌های لجستیک را شامل می‌شود و همین امر باعث شده است اهمیت زیادی برای مدیران کسب و کارها داشته باشد. با توجه به افزایش روز افزون کسب و کارهای آنلاین و تمایل بیشتر مردم به خرید از فروشگاه‌های اینترنتی، موضوع حمل و نقل و فرآیند ارسال بی عیب و نقص باعث شده است، لجستیک درون شهری در بین صاحبان کسب و کارها اهمیت دو چندان پیدا کند و برای مصرف بهینه و کاهش هزینه‌های مصرفی حمل و نقل، مراکز لجستیکی به عنوان یک نیاز اساسی در بین صنایع مختلف در نظر گرفته شود.
شرکت های فعال تحویل بسته، پیک‌های سواری یا حتی ماشین‌های بزرگی که بسته و کالا را به خرده فروشان تحویل می‌دهند یا در یک سازماندهی شهری و دولتی خدمت‌رسانی دارند، بخشی از این سیستم خواهند بود.
امروزه چهار عامل اصلی بر لجستیک شهری تأثیر می‌گذارند که عبارتند از: شهرنشینی، تجارت الکترونیک، تقاضای روز افزون مصرف‌کنندگان برای خدمات سریع‌تر و خرده‌فروشان که انتظار تحویل انعطاف‌پذیرتری دارند.
بیشتر بخوانید: خدمات لجستیکی و انواع آن؛ از 1PL و 2PL تا نسل دهم خدمات لجستیکی
لجستیک شهری چه کمکی به کسب و کارها می‌کند؟
با توجه به هزینه‌های فزاینده فرآیندهای لجستیک برای صاحبان کسب و‌کارها و فعالان زنجیره تأمین؛ از بسته‌بندی، تجمیع، ارسال‌های برنامه‌ریزی شده گرفته تا دغدغه های پشتیبانی و پیگیری بسته، موضوع لجستیک شهری به مسئله مهمی تبدیل شده است.
می‌توان گفت یکی از به‌صرفه‌ترین و بهترین اقدامات برای سازمان‌ها و ارکان شهری، سازماندهی فعالیت‌های مرتبط با تجمیع و توزیع کالاها در یک مکان است تا علاوه بر کاهش هزینه‌های حمل و نقل، کاهش آلودگی هوا و تسهیل امورات جابه‌جایی‌های شهری را هم در پی داشته باشد. بنابراین مراکز لجستیکی که با هدف برآورده کردن نیازهای مشتریان و کاهش هزینه‌های صاحبان کسب و کارها فعالیت می‌کنند، سعی دارند با ارائه خدمات تخصصی، برنامه‌ریزی و کنترل در فرآیندهای فرست مایل دلیوری و لست مایل دلیوری، دغدغه صاحبان شرکت‌ها را کاهش دهند.
مزایای لجستیک شهری
- تسهیل روندهای لجستیکی درون شهری
- کاهش مشهود آلودگی‌های زیست محیطی
- صرفه‌جویی در هزینه‌های ارسال‌های خصوصی
- ایجاد رضایت و وفاداری مشتریان
- احترام به حقوق مشتری و تعامل نزدیک‌تر شهروندی
- بهینه کردن زمان‌های تحویل بسته
چالش‌های لجستیک شهری
- کمبود فضای کافی در انبار‌ها برای تجمیع و نگهداری کالا
- نبود اتحادیه‌های مشخص و قوانین و مقررات دقیق برای صنعت لجستیک در ایران
- وجود وسایل حمل و نقل عمومی فرسوده
- نبود انعطاف‌پذیری در برخی سیستم‌های لجستیکی
- مسیرهای غیر‌استاندارد که گاه باعث اختلال در فرآیند ارسال می‌شوند
- کمبود نیروی انسانی کارآمد و متخصص در این حوزه
- نبود نظارت کافی در حوزه بسته‌بندی، انتقال و توزیع کالا
- نبود قوانین محکم بیمه‌ای در صنعت لجستیک
- نبود تجهیزات به‌روز و استاندارد به دلیل تحریم و افزایش قیمت‌ها
سخن آخر
با توجه به پیشرفت تکنولوژی، تقاضا برای حمل و نقل سریع و خدمات لجستیکی در حال افزایش است. این عوامل باعث شده است اقتصاد شهرها بیشتر از گذشته وابسته به سیستم های حمل و نقل و تحویل های مکرر و سفارشی باشد.
این روزها لجستیک شهری شاید جز پایه‌ای‌ترین نیازهای زندگی بشر شده است. صبح که از در منزل خود خارج شوید تا هر زمانی که به خانه برگردید، خود شما و کسب‌وکارتان درگیر فرآیندهای لجستیک شهری است.
تاثیر زیاد لجستیک شهری در زندگی مردم باعث شده از یک طرف در پی یک راه حل اقتصادی برای بهره‌وری و سود بیشتر در فرآیند تولید و فروش کالای خود باشند و از طرف دیگر به لجستیک شهری به عنوان یک مزیت رقابتی در میان کسب و کارها نگاه کنند.
تی نکست هم از سال 97 پا در عرصه لجستیک شهری گذاشته و بنای خود را علاوه بر بهینه‌کردن هزینه کسب‌وکارها، توجه به رفع مشکلات شهری، کاهش ترافیک و آلودگی‌های ناشی از آن گذاشته است. این‌که دیگر هر بسته با یک موتور در خیابان‌ها ظاهر نشود امری است که لجستیک شهری آن را می‌خواهد!
