نگاهی گذرا به تاریخچه لجستیک در جهان می‌تواند ذهن ما را نسبت به این مفهوم و صنعت پراهمیت روشن‌تر کند. در ابتدا توصیه می‌کنیم مقاله « لجستیک به چه معناست؟ » را بخوانید و سپس به این مطلب بازگردید. لجستیک یعنی جابجایی یک محصول/ خدمت درست، در زمان و مکان درست، به قیمت درست و به شخص درست. آیا میدانید این مفهوم کلیدی در دنیای تجارت از کجا و چه زمانی مطرح شد؟
رابطه انسان‌های اولیه و شروع تاریخچه لجستیک
بشر از آغاز ورودش به زمین برای زنده ماندن و تأمین رفاه خود به گونه‌های مختلف از لجستیک بهره برده است. با اختراع چرخ انسان توانست مایحتاج زندگی‌اش را راحت‌تر حمل کند و در ادامه نیز با ساخت کشتی‌ها به حمل و نقل از طریق دریا روی آورد. به کمک صنعت کشتی سازی تجارت میان تمدن‌ها و کشورهای مختلف رونق زیادی پیدا کرد. در گذر تاریخ انسان حتی از حیوانات نیز استفاده کرد تا نیازش به حمل و نقل را مرتفع نماید.
تاریخچه لجستیک و یونان باستان
پیدایش واژه لجستیک به قرن‌ها پیش و امپراطوری‌های رم و یونان باستان باز می‌گردد. در آن زمان به سربازهایی که وظیفه حمل و جابجایی ادوات جنگی، مهمات و دیگر منابع را بر عهده داشتند «لجستیکا» گفته می‌شد. به دلیل نقش اساسی جابجایی منابع و مهمات جنگی در موفقیت نظامی کشورها، مأموریت مهمی به این سربازان محول گشته بود. تاریخچه لجستیک نشان می‌دهد این واژه با گذشت زمان وارد فازهای جدیدی شد و انواع دیگری از آن پدید آمد.
جنگ جهانی دوم؛ نقطه عطف تاریخچه لجستیک
بین سال‌های 1939 تا 1945 میلادی زمانی که جهان درگیر یکی از خونین‌ترین نبردهای خود بود، تقطه عطفی در تاریخچه لجستیک به وجود آمد. ارتش متفقین با بهره گیری از یک سیستم لجستیک هوشمندانه، توانست ضربات مهلکی را به ارتش نازی‌ها و متحدین آن‌ها وارد نماید. متفقین تمام تلاش خود را به کار بستند تا منابع و ذخایر درست را در زمان درست به مکان درست منتقل کنند. نتیجه این بود که متحدین در نبردهای مختلفی از ضعف لجستیکی ضربه خوردند و در نهایت قافله را به ارتش متفقین واگذار کردند.
به عنوان مثال نیروهای متفقین تحت رهبری آمریکا برای از کار انداختن قدرت نظامی ژاپن، پاشنه آشیل ارتش این کشور را هدف گرفتند. 1178 کشتی باربری ژاپن طی عملیاتی موسوم به «تناژ» توسط ارتش متفقین نابود و نیروهای دریایی و هوایی آن به طور کامل از کار افتادند.
پیدایش شرکت‌های لجستیک
کمپانی UPS که به عنوان قدیمی ترین شرکت لجستیک در دنیا شناخته می‌شود، در سال 1907 و در آمریکا تأسیس گردید. در ابتدا این شرکت در شهرهای محدودی فعالیت داشت و صرفاً خدمات جابجایی نامه و بسته‌های کوچک را به مشتریان خود ارائه می‌کرد. در آن زمان ناوگان UPS نیز فقط محدود به افراد پیاده و دوچرخه سوار می‌شد. در حالی که پس از گذشت زمان و ورود وسایل نقلیه موتوری مانند اتومبیل و موتورسیکلت، مناطق تحت پوشش UPS به کل کشور آمریکا توسعه یافت.
همزمان با پیشرفت UPS شرکت‌های دیگری نظیر FedEx و DHL نیز در میانه‌های قرن بیستم میلادی به این صنعت ورود کردند. حمل و نقل هوایی به کمک ناوگان هواپیمایی قدم بعدی شرکت‌های لجستیک بود که کمک کرد تا سرعت و دقت آن‌ها در ارسال مرسولات بالاتر رود.
لجستیک امروز
پس از انقلاب صنعتی و فروکش‌کردن آثار جنگ جهانی دوم، لجستیک نیز مانند صنایع دیگر در ساختار و شاکله خود دچار تغییرات بنیادی گردید. لجستیک در تاریخچه خود از یک مفهوم نظامی به راه حلی کارآمد در دنیای تجارت و کسب وکار تبدیل شد. کسب و کارهای B2B و B2C در کشورهای توسعه‌یافته، نیاز داشتند تا به گونه‌ای محصولات خود را برای مشتریان ارسال نمایند. از آن جا که سیستم‌های حمل و نقل درون‌شهری نیز در حال جا افتادن در بین مردم بود، لجستیک توانست بیش از قبل به دنیای روزمره افراد نزدیک شود.
امروزه شرکت‌های لجستیکی پرشماری خدمات جابجایی و ارسال بسته را به کاربران خود در سراسر جهان و ایران ارائه می‌کنند.
