کوچک‌ترین اخلال در روند یک زنجیزه تامین را می‌توان به یک گسل تشبیه کرد. گسلی که شکاف و عمق آن می‌تواند لحظه به لحظه افزایش پیدا کند.مفهوم تاب آوری به‌طور عام، توانایی غلبه بر شرایط بحرانی و غیرقابل پیش‌بینی است که بسته به شرایط و چارچوب‌های یک کسب و کار، می‌تواند تعریف و تبیین خاص هم پیدا کند.
همانطور که در مطلب تاثیر ارسال بسته سازمانی در توسعه و پایداری کسب و کارها گفتیم، لجستیک خود یکی از عوامل سود آوری و در نتیجه تاب آوری مالی بسیاری از سازمان‌ها است. اما این‌که تاب آوریِ خود لجستیک و زنجیره تامین، تحت چه عواملی دچار تغییر می‌شود، موضوع این مطلب است.
5 عامل اثرگذار در تاب آوری زنجیره تامین
1- سرعت / چابکی:
همانطور که ممکن است یک حادثه یا اتفاقی که در برنامه روتین شما نبوده، به سرعت اتفاق بیفتد و خسارت‌های خود را به بار بیاورد، سرعت کشف حادثه، پاسخ به آن و بازیابی توان زنجیره تامین هم، باید به سرعت اتفاق بیفتند. بنابراین سرعت، یک شاخص کلیدی در تخمین میزان تاب آوری و احیا پس از بروز یک بحران است.
چابکی و سرعت، قابلیت پاسخ‌گویی سریع‌تر به تغییرات آنی را بالا می‌برد. پس یک سیستم، با سرعت معقول در انجام فرآیندها، می‌تواند یک سیستم تاب آور هم باشد.
2- انعطاف‌پذیری
لازم نیست همه‌چیز در یک بستر سیستماتیک انجام شود و حتما پاسخ به یک چالش، نیاز به فرآیندهای بروکراتیک داشته باشد! این موضوع بسیار مطلوب است که تمام اتفاقات در یک سلسلۀ منظم جلو برود، اما همیشه ممکن نیست. زمانی که انعطاف‌پذیر باشید، نسبت به تغییرات، عکس‌العمل بهتری نشان خواهید داد. حال یک فرد و کارمند باشید، یا یک مجموعه یا زنجیره تامین!
انعطاف‌پذیری و بهینه‌سازی‌های متناسب با نیازها و شرایط، یک قدم دیگر در مسیر تاب آورتر کردن یک زنجیره تامین است.
3- ساختار و دانش
همانطور که می‌دانیم، صنعت لجستیک یکی از صنایع قدیمی و دارای تاریخچه‌ای پر فراز و نشیب است. شبکه و زنجیره‌های تامین هم از سنتی‌ترین روش‌ها، کار خود را به اینجا رسانده‌اند. بعضی کشورها و سازمان‌ها حسب شرایط خود، ممکن است هنوز از روش‌ها و تجهیزاتی بهره ببرند که دیگر آن کارایی مطلوب را نداشته باشد. همین موضوع در شرایط خاص و بحرانی، خود می‌تواند یک بحران بزرگ‌تر شود!
پس شناخت ساختار فیزیکی متناسب با نیازهای روز، امری مهم در تاب آوری خواهد بود.
دانش و تکنولوژی هم که منتظر کسی نمی‌ایستد. علاوه بر شناخت زیرساخت‌های فیزیکی موردنیاز، اشراف اطلاعاتی در حوزه کاری و فناوری‌های به‌روز این حوزه هم، بسیار مهم و ضروری است.
4- یک‌پارچگی و شفافیت عملیاتی
از تامین مواد اولیه تا خروج محصول از کارخانه و چه بسا رسیدن به دست مصرف‌کننده، نیاز به روندی مشخص دارد. هماهنگی و یک‌پارچگی، خود علاوه بر تحکیم و پیش‌گیری از وقوع اتفاقات پیش‌بینی نشده، می‌تواند در روز بحران هم یک راه حل باشد و مسائل را با سهولت بیشتری رفع و رجوع کند.
در این میان، شفافیت عملیاتی هم پشتوانه خوبی برای روز مبادا است! تسلط بر تقاضا، میزان موجودی انبار و …، سرعت عمل شما را در پاسخ به اتفاقات غیرمترقبه، به طرز محسوسی افزایش می‌دهد.
بیشتر بخوانید: لجستیک و زنجیره تامین در عصر ما؛ ۱۰ تکنولوژی برتر لجستیک و زنجیره تامین در سال ۲۰۲۰
5- همکاری و حمیت سازمانی
هماهنگی و یک‌پارچگی یاد شده در بند قبلی، پیشتر نیازمند هماهنگی و همکاری نیروی انسانی سازمان است. از آن‌جا که زنجیره تامین تاب آور، یک شبکه منسجم است، باید در هنگام بروز اختلال نیز همه اعضای زنجیره تامین، تمام نیروهای خود را برای مقابله با آن، هم‌راستا کنند.
نکات مهم دیگر در تاب آوری زنجیره تامین
علاوه بر مواردی که به عنوان برخی از عوامل موثر در تاب آوری زنجیره تامین گفته شد، نکات دیگری هم می‌توانند در این مسیر کمک‌کننده باشند.
- به سمت دیجیتالی شدنِ هرچه بیشتر حرکت کنید
- تا جایی که می‌شود از زنجیره تامین بومی استفاده کنید
- از تغییرات و فناوری‌های جدید استقبال کنید و نترسید
- ایمنی کارکنان خود را در بالاترین کیفیت، تامین کنید
با توجه به نقش و اهمیت روز افزون مديريت زنجيره تامين براي کسب و کارها، خصوصا در روزهایی که تمام بازارها به دلیل کرونا با اختلال‌های بیشتری همراه می‌شوند، پيش‌بيني و تحقق شرایط تاب آوری لازم براي مقابله با تنش‌های احتمالی در ماموریت‌های سازمان، ضروري است. در این مطلب سعی شد مواردی در زمينه تاب‌آوري زنجيره تامين و شناسايي عوامل آن مطرح شود تا نحوه مدیریت لجستیکی و زنجیره تامین برای فعالان این حوزه، با ریسک کمتری جلو برود.
