لجستیک سبز که در اواسط دهه ۱۹۸۰ مطرح شد، مفهومی برای توصیف سیستمهای لجستیکی و رویکردهایی است که از فناوری و تجهیزات پیشرفته استفاده می‌کنند تا آسیب‌های محیطی را درحین عملیات به حداقل برسانند. استارتاپ Rytle که در سال ۲۰۱۷ راه‌اندازی شده و یکی از کارآمدترین استارت‌آپ‌های لست مایل دلیوری است، قصد دارد با دوچرخههای برقی خود، مدل‌های سنتی حمل و نقل را با مفهومی جدید در لجستیک سبز با عنوان حمل و نقل برقی جایگزین کند. حمل و نقل برقی مطابق تعریف دولت آلمان و برنامه توسعه ملی این کشور (NEP) شامل کلیه وسایل نقلیه خیابانی است که توسط موتور الکتریکی تغذیه می‌شوند و قابل شارژ هستند. Rytle با به‌کارگیری این دوچرخه‌ها و رفتن به سمت لجستیک سبز و همچنین فناوری مخرب (Disruptive Technology) قصد دارد لجستیک شهری را مختل کند! شاید از دیدن واژه مختل، تعجب کرده باشید. در ادامه به توضیح این نوع از فناوری می‌پردازیم و Rytle را به‌عنوان یک نمونه موردی بررسی خواهیم کرد.
فناوری مخرب (Disruptive Technology) چیست؟
به نوعی از فناوری که با متلاشی کردن تکنولوژی‌های موجود، صنعتی کاملا جدید را ایجاد می‌کند، فناوری مخرب می‌گویند. یک فناوری مخرب نوعی از فناوری است که فناوری مستقر را جابجا می‌کند؛ در واقع یک صنعت یا محصول را متلاشی می‌کند که یک صنعت کاملاً جدید را ایجاد کند. Clayton Christensen استاد دانشکده تجارت هاروارد، اصطلاح فناوری مخرب را اختراع کرد. کریستنسن در کتاب پرفروش خود در سال ۱۹۹۷ “معضل نوآوران”، فناوریهای جدید را به دو دسته پایدار و مخرب تقسیم می‌کند.
در این تقسیم‌بندی، فناوری پایدار بر پیشرفت‌های یک فناوری موجود متکی است؛ در مقابل فناوری مخرب، بر پایه تخریب فناوریهای موجود و ایجاد یک صنعت جدید بنا می‌شود. در واقع فناوریهای مخرب باعث تغییر زندگی، تجارت و اقتصاد جهانی می‌شوند و همچنین به طور قابل توجهی روش کار مصرف‌کنندگان، صنایع یا مشاغل را تغییر می‌دهند. از فناوریهای مخرب می‌توان به کامپیوترهای شخصی اشاره کرد که ماشین تحریر را کنار زدند و بعدتر صنعت تلویزیون را نیز مختل کردند؛ یا “اسنپ” که از نمونه‌ها‌ی وطنی این نوع فناوری است و صنعت تاکسی‌رانی را مختل کرده است اما رفت و آمد شهروندان را ارزان‌تر و راحت‌تر ساخته است.
لجستیک سبز چیست؟
امروزه مسایل زیست محیطی جزء موضوعات مهم و چالش برانگیز بوده و سازمان‌ها همواره تحت فشار هستند تا فعالیت‌های خود را به‌صورتی تنظیم نمایند که اثرات مخرب زیست محیطی نداشته باشد. مدل‌های لجستیک سنتی برای توزیع، روی حداقل‌سازی هزینه‌ها با محدودیت‌های عملیاتی تمرکز دارند؛ در حالی‌که لجستیک سبز به توزیع کالا به‌صورت پایدار با در نظر گرفتن عوامل زیست محیطی و اجتماعی می‌پردازد. این توجه برای توسعه لجستیک سبز از سوی شرکت‌ها، دولت و مردم به‌خصوص به‌علت آن‌که لجستیک سنتی ملزومات جامعه مدرن را تامین نمی‌کند، به سرعت افزایش داشته است؛ بنابراین اجرای شیوه‌های مدیریت زیست محیطی مانند لجستیک سبز می‌تواند علاوه بر حفظ مزیت رقابتی شرکت‌ها، به جلوگیری از آلودگی محیط زیست نیز کمک کند.
Rytle یک حرکت هوشمند
امروزه مسائل شهرنشینی چالشی رو به رشد برای صنعت لجستیک است. دسترسی به مشتری سخت‌تر شده و پیچیدگی لجستیک در مرکز شهرها در حال افزایش است. از طرفی چارچوب‌‌های قانونی نیز روند تحویل در last mile را کندتر می‌کنند. Rytle برای داشتن حداکثر انعطاف‌پذیری در لجستیک شهری و کمک به لجستیک سبز، از فناوریهای پیشرفته و حافظ محیط زیست استفاده می‌کند. با Rytle به روشی هوشمندانه و مقرون به صرفه یک تحول دیجیتالی را برای پیشبرد فرآيند last mile پیدا خواهید کرد. در ادامه به بررسی محصولات Rytle می‌پردازیم.
MOVR دوچرخه حمل بار حرفه‌‌‌‌ای با قابلیت شارژ
این دوچرخه فراتر از یک دوچرخه حمل بار معمولی است. MOVR حرکت سریع و ایمن را در شبکه پیک‌های محلی تضمین می‌کند. با توجه به ساخت فریم مخصوص، راننده علاوه بر محافظت در برابر آب و هوای نامساعد، می‌تواند به راحتی نیز از دوچرخه پیاده شود. MOVR با یک کمک کششی یکپارچه و دو موتور قدرتمند، پیک را در طول ماموریت تحویل پشتیبانی می‌کند. از دیگر مزایای این دوچرخه باریک بودن آن است که این امکان را به‌راننده می‌دهد تا به‌راحتی بتواند در مناطق داخلی شهر حرکت کند. مزیت دیگر MovR ها این است که عملا عاری از آلاینده‌ها هستند. برای راندن آن‌ها به گواهینامه رانندگی هم نیازی نیست. این فناوری همچنین نمایشگرهایی مانند توان موتور، وضعیت هوا و … را نشان می‌دهد و می‌تواند به GPS نیز مجهز باشد؛ بنابراین راننده همیشه همه چیز را در نظر دارد و می‌تواند بر همین اساس واکنش‌های لازم را نشان دهد.
BOX کانتینرهای مخصوص تبادل
به منظور بهینه‌سازی روند تحویل، یک کانتینر مخصوص تبادل ایجاد شده است. این BOX توسط ارائه‌دهنده خدمات لجستیکی پر می‌شود و درواقع ارتباط بین HUB و MovR را نشان می‌دهد. راننده MovR باکس (BOX) موردنظر خود را برای تحویل انتخاب می‌کند و آن را به سرعت جابجا می‌کند.
HUB برای مبادله هیدرولیک
HUB یک انبار سیار است که نیاز به فضای زیادی ندارد و به دلیل طراحی خلاقانه آن، یکپارچگی محیط شهری را از بین نمی‌برد؛ با توجه به طراحی خلاقانه، HUBهایی که توسط RYTLE طراحی شده‌اند فضای کمی را اشغال می‌کنند و از نظر اقتصادی و زیست محیطی نیز منظر شهری را یکپارچه نگه می‌دارند. HUB با استفاده از تکیه‌گاه‌‌های هیدرولیکی پایین می‌آید و دسترسی آسان‌تر به محموله‌ها را فراهم می‌کند. HUBها همچنین قابلیت تنظیم شدن دارند و تا ۹ BOX را در خود جا می‌دهند.
APP برای شبکه‌سازی بین MovR، BOX و HUB
به منظور دگرگونی لجستیک last mile و دیجیتالی شدن آن، شبکه‌‌‌‌ای ایجاد شده است که با استفاده از یک برنامه هوشمند می‌توانید به راحتی از آن استفاده کنید. این برنامه سیستمی برای ردیابی دقیق، گزینه‌‌های قفل کردن برای MovR، BOX و HUB و همچنین نشان دادن مسیرهای بهینه را ارائه می‌دهد و با تمامی تلفن‌های هوشمند سازگار است.
Arne Kruse مدیرعامل Rytle از راه‌اندازی این استارتاپ می‌گوید
Rytle که مستقر در برمن در شمال آلمان است، قصد دارد با جایگزینی کامیون و وانت‌های شهری با دوچرخههای باربری برقی، مراکز شهر را در سراسر جهان از آلودگی پاک کند! این دوچرخه‌ها به‌طور خاص طراحی شده‌اند و جعبه‌‌های بسته‌بندی شده به اندازه یک پالت استاندارد را حمل می‌کنند. به گفته مدیرعامل Rytle، دکتر Arne Kruse (سمت راست تصویر)، مفهوم Rytle یک “ادامه منطقی” از مدل HUB های شهری است که در حال حاضر در سراسر اروپا قرار دارند؛ جایی که شرکت‌های حمل و نقل HUB های محیطی را نصب می‌کنند و سپس از خدمات پیک محلی برای انتقال بسته‌ها استفاده می‌کنند.
بازنگری در خدمات لجستیکی کلان‌شهرها با Rytle
Arne Kruse با طراحی نوع جدیدی از دوچرخه حمل بار برقی به نام Movr که دارای یک جعبه حمل و نقل استاندارد است گفت: هدف Rytle این است که به طور اساسی در خدمات لجستیکی کلان‌شهرها و خدمات پیک‌های محلی، بازنگری کند. همچنین Ingo Lübs (سمت چپ تصویر) گفت: “مفهوم Rytle باید “یک راه حل جامع” برای دیجیتالی شدن چالش‌ها، تحرک برقی و کمک به حفظ محیط زیست باشد. Rytle راه حلی برای چالش‌‌های صنعت لجستیک نظیر دیجیتالی کردن کامل فرآيند last mile است؛ یک راه حل ایمن، کارآمد و سازگار با محیط زیست که باعث کاهش چشمگیر ترافیک، سر و صدا و آلودگی هوا می‌شود.” طبق گفته Lübs رایتل (Rytle) یک سری از HUB های شهری در مقیاس کوچک را که به اندازه دو جای پارکینگ اتومبیل استاندارد است نیز ارائه می‌دهد؛
دوچرخههای Rytle چطور عمل می‌کنند؟
این HUB ها که به عنوان مکان‌‌های اصلی وانت برای ناوگان دوچرخه Movr عمل می‌کنند، هر کدام حداکثر ۹ صندوق بسته‌بندی آماده را در خود جا می‌دهند. Lübs در ادامه توضیح داد: “این دوچرخه‌ها به طور موثری همانند یک لیفتراک عمل می‌کنند؛ آن‌ها جعبه را به صورت مکانیکی یا الکترونیکی از HUB بلند کرده و بارگیری می‌کنند؛ سپس آن را به صورت ایمن به قاب قفل می‌کنند؛ پس از آن راننده از روی نرم‌افزار خود به محیط ابری وارد شده و به اطلاعات مربوط به محتوای جعبه، مشتری و مقصد دسترسی پیدا می‌کند.” به گفته وی، این نرم‌افزار قادر است به کلیه سیستمهای استاندارد مدیریت لجستیک متصل شود و اطلاعات لازم در مورد محل، وضعیت بار و حتی وزن هر جعبه را به‌دست آورد تا از یک فرایند تحویل ایمن و مطمئن، اطمینان حاصل شود. موتورهای برقی بدون نیاز به تعمیر و نگهداری، با تقویت حرکت از راننده پشتیبانی می‌کنند و مسافت‌‌های طولانی را بدون رکاب زدن تا ۲۵ کیلومتر در ساعت پوشش می‌دهند.
با آزمایش‌‌های میدانی متعدد که در نیمه دوم سال ۲۰۱۸ انجام شده، Lübs و Kruse اطمینان دارند که سیستم Rytle توانایی تحول در حمل و نقل درون شهری را دارد؛ به ویژه با توجه به این‌که اخیرا دادگاه عالی اداری آلمان این تصمیم را صادر کرده است که شهرها حق دارند موتورهای دیزل را ممنوع و علیه آلودگی هوا اقدام کنند. آن‌ها به Global Trailer گفته‌اند که با رویکردی جامع‌تر، می‌توانند راه‌حل‌‌های لجستیکی امروز را کاملا تکمیل کرده و سرانجام اقتصاد دیجیتال را به فضای لجستیک شهری بیاورند تا شهرها را بی سر و صدا و بدون آلودگی نگه دارند.
سخن آخر
با توجه به توسعه لجستیک سبز در سرتاسر جهان و ضرورت تحول در فرآیندهای لجستیکی سنتی، امید است به‌زودی شاهد پیشرفت صنعت لجستیک ایران در زمینه محافظت از محیط زیست باشیم و بتوانیم پا به پای کشورهای پیشرفته دنیا، لجستیک سبز را گسترش دهیم. تی نکست نیز قصد دارد به‌زودی ناوگان موتوری خود را به فناوری‌هایی مجهز کند که به‌واسطه آن در مسیر لجستیک سبز گام‌های محکمی بردارد. منتظر خبرهای خوب تی نکست باشید.
